Καπναποθήκες Ηλιού

Έρευνα – Επιμέλεια κειμένου: Γίτσα Πανταζή Ναστούλη
agriniomemories.blogspot.gr

Η είσοδος

Οι καπναποθήκες Ηλιού χτίστηκαν κατά την διάρκεια του Μεσοπολέμου από άγνωστο αρχιτέκτονα και βρίσκονται στην οδό Μεσολογγίου 17. Έχουν εμβαδόν 802,317 τ.μ. μήκος 530,51 μ. και πλάτος 23,81. μ. 
Βρίσκεται στο κέντρο της πόλης και συγκεκριμένα στην οδό Μεσολογγίου 17 και Βαρνακιώτη. 
Είναι ορθογώνιο κεραμοσκεπές πέτρινο κτίριο, με τρεις ορόφους και υπερώο, με αυστηρότητα στη μορφολογία των όψεων, που χαρακτηρίζονται από λιτότητα και συμμετρική διάταξη των ανοιγμάτων. Είναι χτισμένο με πέτρα στις οποίες πέτρες πακτώνονται τα ξύλινα δοκάρια των πατωμάτων των ορόφων, τα οποία στηρίζονται σε ξύλινα υποστυλώματα. 
Έχει τέσσερις εισόδους πάνω από τις οποίες υπάρχουν στέγαστρα με μεταλλικά φουρούσια. Τα ορθογώνια παράθυρα πλαισιώνονται ανά δύο με διακοσμητική ταινία. Η κάτοψη είναι περίπου σχήματος ισοσκελούς τραπεζίου και συμπληρώνεται με δύο βοηθητικούς χώρους (αποχωρητήρια). Για την επικοινωνία μεταξύ των ορόφων υπήρχαν δύο ξύλινα κλιμακοστάσια.
Στο υπερυψωμένο ισόγειο υπήρξε το γραφείο του ιδιοκτήτη.
Τα «σαλόνια» βρίσκονταν στους δύο ορόφους και οι χώροι αποθήκευσης στο ημιυπόγειο.
Οι καπναποθήκες χρησιμοποιήθηκαν απευθείας ως χώρος επεξεργασίας και αποθήκευσης του καπνού, απασχολώντας μεγάλο μέρος του προσφυγικού πληθυσμού ως καπνεργάτες.
Αμέσως μετά την αποχώρηση των Γερμανών από το Αγρίνιο, χρησιμοποιήθηκαν ως κατάλυμα προσωρινό των ανταρτών του ΕΛΑΣ. Ύστερα, στρατωνίστηκαν εκεί οι Άγγλοι στρατιώτες με τους Ινδούς της Κοινοπολιτείας τους. Στα χρόνια του εμφυλίου (1948-1949) λειτούργησαν ως παιδόπολη. Κάτοχος τότε των καπναποθηκών ήταν η σύζυγος του Ηλία Ηλιού, Κατίνα , που είχε κάνει δεύτερο γάμο με τον Γεώργιο Τσουλούφη.

Χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού στις 15/4/1992. 
Χαρακτηρίζουμε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο το κτίριο αποθηκών καπνών Ηλιού, στην οδό Μεσολογγίου 17, στο Αγρίνιο, σημερινής ιδιοκτησίας του Δήμου Αγρίνιου, διότι πρόκειται για κύριο με αξιόλογα αρχιτεκτονικά και μορφολογικά στοιχεία, ειδικής χρήσης και λειτουργίας, που σηματοδότησε την οικονομική και κοινωνική ζωή της πόλης του Αγρίνιου.”

Το Δημοτικό Συμβούλιο

Το 1995, το Δημοτικό Συμβούλιο, ύστερα από συζήτηση ομόφωνα παραχώρησε τη χρήση των Καπναποθηκών Ηλία Ηλιού, για τη στέγαση του Λαογραφικού Μουσείου Αιτωλ/νίας και την επέκτασή του σε Μουσείο Καπνού.
Το Δημοτικό Συμβούλιο εγκρίνει ομόφωνα την παραχώρηση της χρήσης των Καπναποθηκών Ηλία Ηλιού, ιδιοκτησίας του Δήμου Αγρίνιου, για τη στέγαση του εν Αγρινίω εδρεύοντος Σωματείου με την Επωνυμία “Λαογραφικό Μουσείο Αιτωλ/νίας” και την επέκτασή του σε “Μουσείο Καπνού”.
Το Σεπτέμβρη του 2003, το Δημοτικό Συμβούλιο Αγρίνιου ανακαλεί την προηγούμενη απόφαση και παραχωρεί τη χρήση των Καπναποθηκών για τη στέγαση των νεοϊδρυόμενων τμημάτων του Πανεπιστημίου.
Το Δημοτικό Συμβούλιο αποφασίζει ομόφωνα:
Α) Την ανάκληση της αριθ. 192/95 Α.Δ.Σ. Αγρινίου αποδεσμεύοντας έτσι τη χρήση των Καπναποθηκών Ηλία Ηλιού.
Β) Την παραχώρηση της χρήσης των Καπναποθηκών Ηλία Ηλιού στην Πανεπιστημιακή Σχολή Αγρινίου-Πανεπισιήμιο Ιωαννίνων, προκειμένου μετά την ανακατασκευή του, να στεγαστεί το νεοσύστατο Τμήμα Πολιτισμικής Διαχείρισης και Νέων Τεχνολογιών, το οποίο αναμένεται να λειτουργήσει κατά το Ακαδημαϊκό Έτος 2004-2005, ενώ η Πολιτεία από την πλευρά της, υποχρεούται να στηρίξει αυτή την προσπάθεια, παρέχοντας στην πόλη του Αγρίνιου τους απαραίτητους οικονομικούς πόρους.
..”
Το 2023 το κτίριο ισοπεδώθηκε από τον δήμο Αγρινίου, λόγω της ετοιμμόροπης κατάστασής τους και του κινδύνου κατάρρευσης.

ΤΕΕ Αιτωλοακαρνανίας για τις καπναποθήκες Ηλιού

Μελετώντας τη διαθήκη Ηλιού η επιτροπή του ΤΕΕ Αιτωλοακαρνανίας αναφέρει τα εξής για το ιδιοκτησιακό καθεστώς του κτιρίου: «Σύμφωνα με την υπ. αριθμ. 3894/1937 διαθήκη του Ηλία Ηλιού, όλη η ακίνητη περιουσία του, μετά το θάνατο της συζύγου του θα διατίθετο για την ίδρυση και συντήρηση στο Αγρίνιο, ορφανοτροφείου «προς διατροφήν και εκπαίδευση απόρων ορφανών γηγενών και προσφύγων άνευ διακρίσεως ,εκ της Περιφέρειας του Νομού Αιτωλοακαρνανίας. Η διοίκηση του ορφανοτροφείου θα αποτελείτο: Εκ του εκάστου Δημάρχου Αγρινίου, του Προέδρου Πρωτοδικών, του Εισαγγελέως, του Διευθυντού του υποκαταστήματος της Εθνικής Τραπέζης, των ως άνω αγαπητών μου φίλων Σ.Κ. και Κ.Σ. ισοβίως και ενός εισέτι μέλους υποδεικνυομένου κατά τετραετίαν υπό τις εν Αγρινίω Τεκτονικής Στοάς». Είναι προφανές  πως καθώς οι επιταγές της διαθήκης δεν υλοποιήθηκαν οι καπναποθήκες Ηλιού στην οδό Μεσολογγίου έμειναν αναξιοποίητες. Αυτό το κτίριο διεκδίκησε ο δήμος Αγρινίου από το δημόσιο ωστόσο η αγωγή του χάθηκε πρωτόδικα και στο Εφετείο.

Οι νέες καπναποθήκες Ηλιού

Μετά το Β’ Παγκόσμιο πόλεμο τα παιδιά του Οδυσσέα Ηλιού, Ανδρέας, Σταύρος, Δάνης και Κώστας Ηλιού, συνέστησαν μια νέα εταιρεία, την οποία ονόμασαν «Αδελφοί Οδ. Ηλιού» και συνέχισαν τις καπνεμπορικές δραστηριότητες της οικογένειας. Ο Κώστας Ηλιού το 1977 έχτισε τις νέες αποθήκες Ηλιού στη θέση Φούσκαρη Αγρίνιου, στην Εθνική οδό Αγρίνιου – Αμφιλοχίας.
 Πρόκειται για το πολυώροφο κτίριο στη θέση Φούσκαρη Αγρινίου στην Εθνική οδό Αγρινίου-Αμφιλοχίας.  Άρχισε να οικοδομείται το 1977 και ολοκληρώθηκε το 1981.Βρίσκεται σε ένα χώρο, περίπου 8 στρεμμάτων. Αποτελείται από υπόγειο, ισόγειο και τέσσερις ορόφους. Ο κάθε όροφος έχει εμβαδόν 1972 τ.μ.
Ήταν μια καπναποθήκη με σύγχρονες εγκαταστάσεις  και λειτούργησε μέχρι το 1996. Το κτίριο αυτό σήμερα είναι ιδιοκτησία του Πυθαγόρα Σαμαρά, πρώην Δημάρχου Αστακού.

Οι φωτογραφίες των πρώτων καπναποθηκών Ηλιού στην οδό Μεσολογγίου και Βαρνακιώτη, πριν αυτές καταρρεύσουν  μερικώς το 2021, είναι από τον Γιάννη Γιαννακόπουλο.

Scroll to Top